Van một chiều là gì? Nguyên lý làm việc và cấu tạo của van một chiều. Van một chiều (check valve) là loại van cho phép môi chất đi qua mà không được quay trở lại. Nó được sử dụng nhiều trong các hệ thống đường ống cho nước, khí nén, xăng dầu, gas, hóa chất…
Van 1 chiều được sử dụng nhiều trong đời sống. Từ cho đường ống nước sạch, ống nước PCCC, xăng dầu, khí cho đến hơi nước. Nhiều khi chúng ta thấy có nhiều loại van 1 chiều mà chưa hiểu hết về chúng. Chúng tôi biết bạn đọc tìm hiểu trên google rất loạn, các bài viết thì đa phần copy giống 70-80%. Nên V2P xin khái quát và nêu tóm tắt về van 1 chiều một cách dễ hiểu.
Van một chiều (check valve) là loại van cho phép môi chất đi qua mà không được quay trở lại. Hiểu nôm na nó như đường 1 chiều mà chúng ta thường đi. Van 1 chiều đa dạng về chủng loại, kiểu dáng và vật liệu. Nó dùng được cho hầu hết các môi chất hiện nay. Và là một phần quan trọng trong hệ thống đường ống.
Ký hiệu của van một chiều trong bản vẽ
Van một chiều bảo vệ đường ống khỏi sự tụt áp phía trước van. Tức là khi môi chất trong đường ống phía trước van tụt áp thì môi chất phía sau van không bị chảy ngược về nơi đẩy nó đi. Việc lắp 1 chiều còn bảo vệ đường ống tránh bị vỡ do áp lực gây ra khi tụt áp. Ngoài ra nó còn có tác dụng điều hướng dòng chảy.
Van một chiều sử dụng cho tất cả các ứng dụng công nghiệp. Bao gồm cho các môi chất nước, gas, oil, khí nén, hơi nóng của nồi hơi và lò hơi…
 |
Van 1 chiều hơi nóng
– Xuất xứ: Đức, TQ – Vật liệu: thép, gang – Nhiệt độ: 0 – 450°C – Áp suất: 0 – 40bar – Dùng cho: nước, hơi nóng, khí nén, xăng dầu, gas |
 |
Van 1 chiều lót PTFE, PFA, Ceramic
– Xuất xứ: Đức, TQ – Vật liệu: thép, gang, inox – Nhiệt độ: 0 – 220°C – Áp suất: 0 – 40bar – Dùng cho: hóa chất axit, kiềm, bùn thải |
Van 1 chiều hoạt động nhờ sự chênh áp suất trước và sau của van. Van mở khi áp suất trước van lớn hơn áp của lò xo mặc định của van, van đóng khi áp suất trước van nhỏ hơn áp suất mặc định của lò xo.
Thông thường van 1 chiều được chia làm 5 loại chính sau. Nhưng thường sử dụng nhiều nhất là dạng Swing check valve và lift check valve. Một số loại khác ít được sử dụng hơn nhưng bạn có thể thi thoảng gặp chúng. Với mỗi loại khác nhau thì thường được dùng cho một số môi chất hoặc ứng dụng khác nhau. Mỗi loại có ưu điểm và nhược điểm riêng nên sẽ được dùng vào các vị trí cũng khác nhau.
4.1- Van 1 chiều lá lật (Swing check valve)
Đây là loại van một chiều phổ biến nhất hiện nay. Nó ứng dụng cho môi chất nước và chất lỏng. Trong dòng van một chiều lá lật này còn có một số loại van cải tiến khác như RSFC check valve với nhiều ưu việt hơn.
4.2 – Van 1 chiều dạng nâng (Lift check valve)
Van dạng lift sử dụng đĩa gắn lò xo. Khi áp suất lớn hơn lực của lò xo đẩy làm cho đĩa nâng lên, môi chất đi qua. Khi áp sất môi chất thấp lò xo sẽ đẩy đĩa về vị trí cũ.
4.3- Van 1 chiều dạng cánh bướm (Wafe type check valve)
Một số người thường có nhầm lẫn giữa van 1 chiều cánh bướm và van bướm. Xin lưu ý rằng van bướm có cơ cấu điều khiển bên ngoài van, còn van 1 chiều thì không. Và hai loại van này là khác nhau hoàn toàn nhé.
Loại 1 chiều cánh bướm được sử dụng nhiều cho nước, oil và một số môi chất khác…
Trong dòng một chiều wafe có 2 kiểu: cánh bướm và cánh lật. Đặc điểm chung là thân van giống van bướm và khác nhau là cánh van gấp hoặc lật.
Dưới đây là hình ảnh van 1 chiều dạng bi, hiện trên thị trường có nhiều kiểu van 1 chiều dạng bi có bề ngoài khác nhau. Có loại có thêm ống thăm để nhìn thấy, có loại kéo dài như giống van xiên.
Khi áp suất môi chất lớn nó đẩy bi lên góc xiên và môi chất đi qua. Khi môi chất bị tụt áp suất, môi chất quay trở lại thì làm bi rơi xuống và chắn môi chất quay lại.
4.5- Van 1 chiều dạng đĩa (Disc type check valve)
Loại van dạng đĩa này cấu tạo gần giống như dạng wafer. Chỉ có điều đĩa van là hình tròn không gấp và được gắn thêm lò xo. Mà theo mấy cha bán hàng ở HN còn hay gọi là van một chiều cối. Khi áp suất môi chất lớn hơn áp của lò xo thì nó đẩy cho đĩa bị nén lại, từ đó môi cất chảy qua van. Khi áp suất môi chất thấp thì lò xo đẩy đĩa đóng kín lại, môi chất không chảy ngược lại được.
Van 1 chiều đĩa kẹp này phù hợp cho cả đường ống theo phương thẳng đứng và phương ngang. Đặc biệt là rất hiệu quả khi dùng cho phương đứng.
Bài viết được biên tập bởi các kỹ sư Đinh Phong – V2P. Vui lòng tôn trọng bản quyền tác giả bằng cách dẫn link gốc khi bạn sao chép nội dung từ đây. Cảm ơn
